Español |
Maya |
a (hacia) | ich, ichil |
a lado | tséel |
a que | asta |
ababol | k’uyche’ (x) (papaver rhoeas) |
abajo | kaabal, kaabah, yáanal, yáanah |
abalanzar | puul, píikch’iin |
abandonar | p’aat, xúun p’aat |
abandono | p’aat |
abanicar | pikil, pikit |
abanico | pikit (x) |
abaratar | éems tohol, kabulkun tohol |
abarcar | bak’paach, méek’, méek’táan |
abarrotar | chuup |
abarrote | ba’alo’ob ku ko’onol ku hach k’abéetchahal. |
abastecer | ts’aa ba’ax k’abéet |
abatir | pul kaabal, lúubs |
abdicar | p’aat, cha’ |
abdomen | nak’, chuun nak’ |
abecedario | u ts’íibil tuláakal huum ku ya’ala’al ken t’aanak máak. |
abeja | kaab, yik’el kaab (apis mellifica) |
abejorro | holom, báalam kaab (apis bombus) |
abertura | hool, pa’al, xiik |
abierto | he’ek’ab, he’epaha’an |
abigaeto | okol wakax wáa ba’alche’o’ob. |
abismo | taam |
ablandar | ts’u’uts’ukin, sulbankúun |
abobar | hap chi’, náay óol |
abocar | náats’al |
abochornar | ooxol, chokoh óol |
abogar | áantah |
abolengo | ch’i’ibal |
abolir | luk’s, tseel |
abollar | bool |
abonar | bo’ol p’aax |
abono (para tierra) | ba’al, ku ts’a’abal ti’ lu’um utia’al u ma’alobtal. |
aborigen | wi’it’, maaya wíinik |
aborrecer | p’eek |
abortar | éems aal |
aborto | éemel aal |
abotonar | k’al nook’ |
abrasar | tóok |
abrazar | méek’, lóoch |
abrazo | lóoch, méek’ |
abrevar | ts’aa uk’ul |
abreviar | chichankúun, kóom ts’íib |
abrigar | teep’, baal |
abrigo (prenda) | nook’il ke’el |
abrir | he’, he’bik |
abrochar | k’aal |
abrumar | nak óol |
abundancia | yaab, pik’taan |
absceso | chu’uchum |
absorber | xuuch, chu’uch |
abstracto | ma’ chika’ani’, istikyah u na’ata’al |
abuchear | awat t’aan |
abuela | chiich |
abuelo | nool |
abultar | tuchkiin |
abundancia | ya’ab |
abundar | ya’abtal |
aburrir | nak óol |
acá | waye’, weye’ |
acabar | ts’o’ok, xu’ul |
academia | u nahil tu’ux ku much’tal máako’ob u yohelo’ob ya’ab ba’al. |
acaecer | úuchul |
acampar | u p’áatal máak he’elel wáa wenel ti’ k’aax. |
acanalar | meen yáam |
acaparar | méek’táan |
acariciar | báay |
acarrear | púut |
acaso | beey wale’ |
acatar | u’uy t’aan |
acaudalado | ayik’al |
acceder | óot |
acceso | beh, hool |
accidentar | u yúuchul loob |
accidente | loob |
acción | péek |
acechar | ch’eeneb |
acedar | pah, su’uts’ |
acedera | abalkan (rumex acetosa) |
acedía | chuhkal |
acedo | paah |
aceptación | heeh |
acometer | k’óoch |
acomodar | tsool |
acompañante | láak’inah |
acompañar | láak’in |
acondicionar | utskin |
aconsejar | tsol xikin |
acontecer | úuchul |
acoplar | nuup |
acordar | k’a’ahal ba’al |
acordarse | tuukul |
acorralar | k’aal |
acortar | kóomkin |
acosar | áalkab paach |
acostar | chitaal, chitaah |
acotar | koot |
acostumbado | suk’taah |
acre | si’ih |
acrecentar | ya’abkun, nohochkun |
acreditar | uts |
acreedor | máak ku ts’ik he’ ba’axak p’axbile’ |
acribillar | ts’ots’op loom |
acróbata | máak ku xíinbal yóok’ol hunt’i’in suum. |
acta | hu’un ku ts’íibta’al tu yóo’lal hunp’éel ket t’aan ichil hunmúuch’ máako’ob. |
activar | t’aab, hoop |
activo | sáak’óol, t’a’ah |
acto | beet, meent |
actualmente | behla’e’ |
actuar | beet |
actuacion | beet, meent |
actualizar | túunbenkun |
actuar | meentbil he’ ba’axake’ |
acuario | u un’ukul tu’ux ku ts’a’abal kayo’ob. |
acuartelar | u k’a’alah waacho’ob tu mahilo’ob. |
acuático | ha’il |
acuchillar | loom |
acudir | taal, náats’al, biin |
acuerdo | ch’a’ nu’uk tumen tuláakal. |
acumular | mool, muuch’ |
acuñar | no’oxkin |
acurrucarse | mochtal |
acusar | tak pool, tak ho’ol |
achacoso | mantats’ k’oha’an |
achatar | yuuch’ |
achiote | k’uxub, kiwi’ (bixa orellana) |
achocar | chook’ |
adán | yáax xiib yóok’ol kaab. |
adaptar | tsool |
adecuar | éet k’alap |
adelantar | táanilkun |
adelante | táanilkun |
adelgazar | bek’echkun |
ademán | béech’ k’ab, éets’ p’a’as. |
además | bey xan |
adentro | ich, ichil |
adeudar | p’aax |
adeudo | p’aax |
adherir | taak’ |
adiestrar | ka’ansah, suukkin |
adinerado | ayik’al |
adiós | ka’a xi’itech |
adivinar | na’at |
adivino | na’at (h), na’at (x) |
admirable | hak’ óolal |
admirar | hak’ óol |
admitir | k’aam |
adobado | makkuum, áakat |
adobar | pak’ xa’ak’ |
adobe | pak’ lu’um |
adobo | pak’ xa’ak’ |
adoctrinar | ka’anbes |
adolescencia | táankelemil (h), lo’bayanil (x) |
adolescente | táankelem (h), lo’bayam (x) |
adoptar | ch’a’ |
adorar | yaakun |
adormecer | weens |
adornar | hats’utskin, hats’utskun |
adorno | p’oot |
adueñarse | tia’altal |
adular | leets’ |
adulterar | heel, k’eex |
adulterio | okol ts’iis |
adulto | nohoch máak, nohoch wíinik |
advertir | a’al |
aerolito | chamal xnuuk |
afanar | meyah yéetel ki’imak óolal |
afecto | yaakun |
afeitar | ts’iik |
afeminado | ch’upul xiib |
afición | uts tu yich, uts tu t’aan |
afilado | yeh |
afilar | haa’ |
afinidad | chika’anil |
afirmar | haah, haahkun |
afirmación | haah |
aflicción | yah óol |
afligido | tuukul, yah tu yool |
afligir | oks yah |
aflojar | cha’, waach’ |
afónico | ma’as kaal |
afuera | táankab, paachil |
agachar | t’uchkin |
agalla de pez | bu’ul |
agarrar | ch’a’, maach, cháach |
agave | kih |
agave mezcalero | kiiw (agave potatorium) |
agazapar | mot’kin |
ágil | péeka’an, sáak’óol |
agitador | máak ku káahsik ba’ate’il |
agitar | chiik, yúuk |
aglomerar | much’kiin, mulkiin |
aglutinar | taak’, tsaay |
agobiar | ka’anal |
agonía | pa’ muuk’ |
agonizar | tu’upul, muk’yah |
agorar | tomoh chi’, tomox chi’ |
agotar | xuup, ts’o’ok |
agradar | ki’imakkun óol |
agrario | k’áaxil (h), k’áaxil (x) |
agravar | yaahtal |
agravio | a’alah ba’al, pooch’il |
agredir | loox, ba’ate’el |
agregar | ya’abkun, nuup’ |
agresivo | kaxan ba’a (h) |
agriar | su’uts’kin, pahkun |
agrio | pah |
agricultor | kolnáal (h), kolnáal (x), meehi k’áax |
agrio | su’uts’, pah |
agro | k’áaxil |
agrura | chuhkal |
agua | ha’ |
agua salada | ch’och ha’ |
aguacate | oon |
aguacatero | oon che’ (persea americana) |
aguacero | cháak |
aguado | áak’al, áak’al che’, ha’achi’ |
aguador | bisah ha’ (h) |
aguantar | muk’yah |
aguar | húulha’, ha’ach’kun |
agüero | tomoh chi’, tomok chi’, tomox chi’ |
aguijón | yaach |
águila | kóot (aquila chrysaetos) |
agudo | yeh |
aguililla | koos |
aguja | púuts’ |
aguja (para hamaca) | kayche’ |
agujerear | po’pot, ho’hol |
agujero | hool |
agutí | tsuub |
ahí | te’elo’ |
ah (interjección) | ah |
ahogar | bul ni’, kup iik’ |
ahora | behla’e’ |
ahorcajar | hets’ méek’ |
ahorcarse | hektal |
ahorcar | hich’ kaal, bits’ kaal |
ahorrar | líik’es, ta’ak |
ahorro | t’áal k’u’ |
ahuehuete (árbol) | ha’bin (taxodium macronatum) |
ahumar | buuts’kin |
ahuyentar | p’u’us, toohol |
aire | iik’ |
aislar | p’aat, hóok’es |
ají | iik (capsicum annuum) |
ajonjolí | sikil p’uus |
ajustar | p’elechkun, p’iiskun |
ajusticiar | kiims, xot k’iin |
al lado | tséel |
al principio | yaaxil |
ala | xiik’ |
alabar | ki’iki’ t’aan |
alacrán | síina’an (buthus occitanus) |
álamo | kóopo’ (populus nigra) |
alarife | meen pak’ (h) |
alargar | chowakkin, chowakkun, siik |
alarido | táah awat, chi’ibal ok’ol |
alba | píik’ sáas, sáastal |
albahaca (silvestre) | kakaltuun (x) |
albañil | meen pak’ (h) |
albarrada | koot |
alborotar | awat, huum |
albino | chak lóol |
albur | buul |
alcalde | halach wíinik u nohchil kaah |
alcancía | u nu’ukulil u ta’aka’al taak’in |
alcanzar | chuuk, nak’paach |
alcohólico | máak sen ya’ab u káaltal |
alcoholismo | káaltalil |
aldaba | k’alab |
aldea | chan kaah |
alegrar | ki’imakkun óol |
alegre | ki’imak óol |
alegría | ki’imak óol |
alejar | náachkun |
alemán | alemkáan wíinik |
alemán (idioma) | alemkáan t’aan |
alemana | alemkáan (x) |
Alemania | Alemkáan |
alentar | ch’a’ iik’, múus iik’, ch’a’ óol |
alepusa | p’aay, p’ah |
alfabeto | u ts’íibil tuláakal huum ku ya’ala’al ken t’aanak máak. |
alfabetización | ka’ansah xook yéetel ts’íib |
alfabetizar | ka’ansah xook yéetel ts’íib |
alfarería | u kúuchil tu’ux ku ko’onol wa ku meyahta’al k’at. |
alfarero | máak ku meyahtik k’at |
alfiler | púuts’ yan u pool |
alforja | oot’el sáabukan |
alforza | wuuts’il nook’ |
algo | wa ba’ax |
algodón | taman, piits’ (gossypium herbaceum) |
agitar | book’ |
aguien | wa maax |
algún | hayp’éel |
alguno | wa maax |
alguna | wa hayp’éel |
alianza | much’bal, much’bah |
aliento | múus iik’, yooxol chi’ |
aligerar | séebkun, lep’ óol |
alimentación | tséen hanal |
alimentar | tséen, tsaa hanal |
alimento | hanal, o’och |
alinear | tohkin |
alisar | báay, hi’, yúul |
alistar | líik’es |
aljibe | chuulu’ ha’, chultun |
alma | píixan, óol |
almacenar | ta’ak, kuup |
almanaque | tsolk’in |
almeja | ch’ulam |
almíbar | ch’uhuk |
almidón | cha’ak |
almizclero (rata) | p’u’us |
almohada | k’áan pool, k’áan ho’ol |
almorzar | hanal, hanah |
almud | muut |
almuerzo | hanal, hanah, o’och |
alocar | chokokin pool |
alojar | k’am u’ula’ |
alpargata | xanab, xanab k’éewel |
alquilar | ts’aa mahan |
alquiler | u tohol mahan |
alrededor | bak’ paach |
alterar | k’eex, heel |
alteza | u ka’analil |
altillo | búu’tun, káakab |
altivo | ka’anal óol |
alto | ka’anal, ka’anah |
altura | u ka’analil |
aludir | k’a’as |
alumbrar | sáaskun, huul |
alumno | kaanbah (h), he’ máaxak ku bin tu nahil xook utia’al u kaanbale’. |
alzar | ch’úuy, líik’es |
allá | tolo’, te’elo’, ti’i |
allanar | táaxkun |
allí | ti’i, te’elo’, tolo’ |