Vocabulario Maya


DICCIONARIO POR LETRA INICIAL


Español
Maya
a (hacia)  ich, ichil
a lado  tséel
a que  asta
ababol  k’uyche’ (x) (papaver rhoeas)
abajo  kaabal, kaabah, yáanal, yáanah
abalanzar  puul, píikch’iin
abandonar  p’aat, xúun p’aat
abandono  p’aat
abanicar  pikil, pikit
abanico  pikit (x)
abaratar  éems tohol, kabulkun tohol
abarcar  bak’paach, méek’, méek’táan
abarrotar  chuup
abarrote  ba’alo’ob ku ko’onol ku hach k’abéetchahal.
abastecer  ts’aa ba’ax k’abéet
abatir  pul kaabal, lúubs
abdicar  p’aat, cha’
abdomen  nak’, chuun nak’
abecedario  u ts’íibil tuláakal huum ku ya’ala’al ken t’aanak máak.
abeja  kaab, yik’el kaab (apis mellifica)
abejorro  holom, báalam kaab (apis bombus)
abertura  hool, pa’al, xiik
abierto  he’ek’ab, he’epaha’an
abigaeto  okol wakax wáa ba’alche’o’ob.
abismo  taam
ablandar  ts’u’uts’ukin, sulbankúun
abobar  hap chi’, náay óol
abocar  náats’al
abochornar  ooxol, chokoh óol
abogar  áantah
abolengo  ch’i’ibal
abolir  luk’s, tseel
abollar  bool
abonar  bo’ol p’aax
abono (para tierra)  ba’al, ku ts’a’abal ti’ lu’um utia’al u ma’alobtal.
aborigen  wi’it’, maaya wíinik
aborrecer  p’eek
abortar  éems aal
aborto  éemel aal
abotonar  k’al nook’
abrasar  tóok
abrazar  méek’, lóoch
abrazo  lóoch, méek’
abrevar  ts’aa uk’ul
abreviar  chichankúun, kóom ts’íib
abrigar  teep’, baal
abrigo (prenda)  nook’il ke’el
abrir  he’, he’bik
abrochar  k’aal
abrumar  nak óol
abundancia  yaab, pik’taan
absceso  chu’uchum
absorber  xuuch, chu’uch
abstracto  ma’ chika’ani’, istikyah u na’ata’al
abuchear  awat t’aan
abuela  chiich
abuelo  nool
abultar  tuchkiin
abundancia  ya’ab
abundar  ya’abtal
aburrir  nak óol
acá  waye’, weye’
acabar  ts’o’ok, xu’ul
academia  u nahil tu’ux ku much’tal máako’ob u yohelo’ob ya’ab ba’al.
acaecer  úuchul
acampar  u p’áatal máak he’elel wáa wenel ti’ k’aax.
acanalar  meen yáam
acaparar  méek’táan
acariciar  báay
acarrear  púut
acaso  beey wale’
acatar  u’uy t’aan
acaudalado  ayik’al
acceder  óot
acceso  beh, hool
accidentar  u yúuchul loob
accidente  loob
acción  péek
acechar  ch’eeneb
acedar  pah, su’uts’ 
acedera  abalkan (rumex acetosa)
acedía  chuhkal
acedo  paah
aceptación  heeh
acometer  k’óoch
acomodar  tsool
acompañante  láak’inah
acompañar  láak’in
acondicionar  utskin
aconsejar  tsol xikin
acontecer  úuchul
acoplar  nuup
acordar  k’a’ahal ba’al
acordarse  tuukul
acorralar  k’aal
acortar  kóomkin
acosar  áalkab paach
acostar  chitaal, chitaah
acotar  koot
acostumbado  suk’taah
acre  si’ih
acrecentar  ya’abkun, nohochkun
acreditar  uts
acreedor  máak ku ts’ik he’ ba’axak p’axbile’
acribillar  ts’ots’op loom
acróbata  máak ku xíinbal yóok’ol hunt’i’in suum.
acta  hu’un ku ts’íibta’al tu yóo’lal hunp’éel ket t’aan ichil hunmúuch’ máako’ob.
activar  t’aab, hoop
activo  sáak’óol, t’a’ah
acto  beet, meent
actualmente  behla’e’
actuar  beet
actuacion  beet, meent
actualizar  túunbenkun
actuar  meentbil he’ ba’axake’
acuario  u un’ukul tu’ux ku ts’a’abal kayo’ob.
acuartelar  u k’a’alah waacho’ob tu mahilo’ob.
acuático  ha’il
acuchillar  loom
acudir  taal, náats’al, biin
acuerdo  ch’a’ nu’uk tumen tuláakal.
acumular  mool, muuch’
acuñar  no’oxkin
acurrucarse  mochtal
acusar  tak pool, tak ho’ol
achacoso  mantats’ k’oha’an
achatar  yuuch’
achiote  k’uxub, kiwi’ (bixa orellana)
achocar  chook’
adán  yáax xiib yóok’ol kaab.
adaptar  tsool
adecuar  éet k’alap
adelantar  táanilkun
adelante  táanilkun
adelgazar  bek’echkun
ademán  béech’ k’ab, éets’ p’a’as.
además  bey xan
adentro  ich, ichil
adeudar  p’aax
adeudo  p’aax
adherir  taak’
adiestrar  ka’ansah, suukkin
adinerado  ayik’al
adiós  ka’a xi’itech
adivinar  na’at
adivino  na’at (h), na’at (x)
admirable  hak’ óolal
admirar  hak’ óol
admitir  k’aam
adobado  makkuum, áakat
adobar  pak’ xa’ak’
adobe  pak’ lu’um
adobo  pak’ xa’ak’
adoctrinar  ka’anbes
adolescencia  táankelemil (h), lo’bayanil (x)
adolescente  táankelem (h), lo’bayam (x)
adoptar  ch’a’
adorar  yaakun
adormecer  weens
adornar  hats’utskin, hats’utskun
adorno  p’oot
adueñarse  tia’altal
adular  leets’
adulterar  heel, k’eex
adulterio  okol ts’iis
adulto  nohoch máak, nohoch wíinik
advertir  a’al
aerolito  chamal xnuuk
afanar  meyah yéetel ki’imak óolal
afecto  yaakun
afeitar  ts’iik
afeminado  ch’upul xiib
afición  uts tu yich, uts tu t’aan
afilado  yeh
afilar  haa’
afinidad  chika’anil
afirmar  haah, haahkun
afirmación  haah
aflicción  yah óol
afligido  tuukul, yah tu yool
afligir  oks yah
aflojar  cha’, waach’
afónico  ma’as kaal
afuera  táankab, paachil
agachar  t’uchkin
agalla de pez  bu’ul
agarrar  ch’a’, maach, cháach
agave  kih
agave mezcalero  kiiw (agave potatorium)
agazapar  mot’kin
ágil  péeka’an, sáak’óol
agitador  máak ku káahsik ba’ate’il
agitar  chiik, yúuk
aglomerar  much’kiin, mulkiin
aglutinar  taak’, tsaay
agobiar  ka’anal
agonía  pa’ muuk’
agonizar  tu’upul, muk’yah
agorar  tomoh chi’, tomox chi’
agotar  xuup, ts’o’ok
agradar  ki’imakkun óol
agrario  k’áaxil (h), k’áaxil (x)
agravar  yaahtal
agravio  a’alah ba’al, pooch’il
agredir  loox, ba’ate’el
agregar  ya’abkun, nuup’
agresivo  kaxan ba’a (h)
agriar  su’uts’kin, pahkun
agrio  pah
agricultor  kolnáal (h), kolnáal (x), meehi k’áax
agrio  su’uts’, pah
agro  k’áaxil
agrura  chuhkal 
agua  ha’
agua salada  ch’och ha’
aguacate  oon
aguacatero  oon che’ (persea americana)
aguacero  cháak
aguado  áak’al, áak’al che’, ha’achi’
aguador  bisah ha’ (h)
aguantar  muk’yah
aguar  húulha’, ha’ach’kun
agüero  tomoh chi’, tomok chi’, tomox chi’
aguijón  yaach
águila  kóot (aquila chrysaetos)
agudo  yeh
aguililla  koos
aguja  púuts’
aguja (para hamaca)  kayche’
agujerear  po’pot, ho’hol
agujero  hool
agutí  tsuub
ahí  te’elo’
ah (interjección)  ah
ahogar  bul ni’, kup iik’
ahora  behla’e’
ahorcajar  hets’ méek’
ahorcarse  hektal
ahorcar  hich’ kaal, bits’ kaal
ahorrar  líik’es, ta’ak
ahorro  t’áal k’u’
ahuehuete (árbol)  ha’bin (taxodium macronatum)
ahumar  buuts’kin
ahuyentar  p’u’us, toohol
aire  iik’
aislar  p’aat, hóok’es
ají  iik (capsicum annuum)
ajonjolí  sikil p’uus
ajustar  p’elechkun, p’iiskun
ajusticiar  kiims, xot k’iin
al lado  tséel 
al principio  yaaxil
ala  xiik’
alabar  ki’iki’ t’aan
alacrán  síina’an (buthus occitanus)
álamo  kóopo’ (populus nigra)
alarife  meen pak’ (h)
alargar  chowakkin, chowakkun, siik
alarido  táah awat, chi’ibal ok’ol
alba  píik’ sáas, sáastal
albahaca (silvestre)  kakaltuun (x)
albañil  meen pak’ (h)
albarrada  koot
alborotar  awat, huum
albino  chak lóol
albur  buul
alcalde  halach wíinik u nohchil kaah
alcancía  u nu’ukulil u ta’aka’al taak’in
alcanzar  chuuk, nak’paach
alcohólico  máak sen ya’ab u káaltal
alcoholismo  káaltalil
aldaba  k’alab
aldea  chan kaah
alegrar  ki’imakkun óol
alegre  ki’imak óol
alegría  ki’imak óol
alejar  náachkun
alemán  alemkáan wíinik
alemán (idioma)  alemkáan t’aan
alemana  alemkáan (x)
Alemania  Alemkáan
alentar  ch’a’ iik’, múus iik’, ch’a’ óol
alepusa  p’aay, p’ah
alfabeto  u ts’íibil tuláakal huum ku ya’ala’al ken t’aanak máak.
alfabetización  ka’ansah xook yéetel ts’íib
alfabetizar  ka’ansah xook yéetel ts’íib
alfarería  u kúuchil tu’ux ku ko’onol wa ku meyahta’al k’at.
alfarero  máak ku meyahtik k’at
alfiler  púuts’ yan u pool
alforja  oot’el sáabukan
alforza  wuuts’il nook’
algo  wa ba’ax
algodón  taman, piits’ (gossypium herbaceum)
agitar  book’
aguien  wa maax
algún  hayp’éel
alguno  wa maax
alguna  wa hayp’éel
alianza  much’bal, much’bah
aliento  múus iik’, yooxol chi’
aligerar  séebkun, lep’ óol
alimentación  tséen hanal
alimentar  tséen, tsaa hanal
alimento  hanal, o’och
alinear  tohkin
alisar  báay, hi’, yúul
alistar  líik’es
aljibe  chuulu’ ha’, chultun
alma  píixan, óol
almacenar  ta’ak, kuup
almanaque  tsolk’in
almeja  ch’ulam
almíbar  ch’uhuk
almidón  cha’ak
almizclero (rata)  p’u’us
almohada  k’áan pool, k’áan ho’ol
almorzar  hanal, hanah
almud  muut
almuerzo  hanal, hanah, o’och
alocar  chokokin pool
alojar  k’am u’ula’
alpargata  xanab, xanab k’éewel
alquilar  ts’aa mahan
alquiler  u tohol mahan
alrededor  bak’ paach
alterar  k’eex, heel
alteza  u ka’analil
altillo  búu’tun, káakab
altivo  ka’anal óol
alto  ka’anal, ka’anah
altura  u ka’analil
aludir  k’a’as
alumbrar  sáaskun, huul
alumno  kaanbah (h), he’ máaxak ku bin tu nahil xook utia’al u kaanbale’.
alzar  ch’úuy, líik’es
allá  tolo’, te’elo’, ti’i
allanar  táaxkun
allí  ti’i, te’elo’, tolo’